Zbliża się koniec roku, kolejnego roku w naszym życiu... Skłania nas to do refleksji, zadumy nad tym, co przeżyliśmy, co było naszym udziałem w mijającym okresie...
Jednocześnie stajemy przed nowymi wyzwaniami. Nowe kusi tajemniczością. Co nas czeka w przyszłym - 2014 roku? Czy będzie to czas naszego rozwoju? A może u jego kresu z żalem stwierdzimy, że zaprzepaściliśmy tak wiele cennych szans?
Takie pytania można by mnożyć. A jak poznać na nie odpowiedzi? Może mówiąc przysłowiowo trzeba "wziąć się z życiem za bary", wyjść na przeciw wyzwaniom, podjąć trud i dążyć do celu?
Taki trud podjęło kilka szkół podstawowych z terenu naszej gminy i zgłosiło chęć swojego udziału w programu "Aktywna edukacja", który jest prowadzony w ramach projektu „Wdrożenie podstawy programowej kształcenia ogólnego w przedszkolach i szkołach”. Projekt ten jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Liderem programu jest Ośrodek Rozwoju Edukacji, natomiast Centrum Edukacji Obywatelskiej pełni rolę partnera odpowiedzialnego za stronę merytoryczną.
Oczywiście rodzą się pytania: Dlaczego? Po co?
Otóż, każdy z nas obserwuje jak ogromny postęp technologiczny zaszedł w ostatnich latach. Narzędzia TIK stały się wszechobecne w naszym życiu. Nie wyobrażamy sobie już bez nich egzystencji. Co więcej, nie wyobrażają jej sobie również nasze pociechy - często całkiem małe - a co ciekawe, świetnie posługujące się telefonem komórkowym, tabletem, laptopem, itp.
Dlatego pojawiło się pytanie: jak można wykorzystać ten naturalny pęd do nowości, to zainteresowanie narzędziami TIK wykorzystać w edukacji. Przecież "szkoły nie mogą ignorować, ani tym bardziej powstrzymywać zachodzących zmian."
(http://www.ceo.org.pl/pl/cyfrowaszkola/o-programie/informacje-ogolne)
Wychodząc na przeciw potrzebom w ubiegłym roku szkolnym realizowany był projekt "Cyfrowa szkoła", dzięki któremu ok. 400 szkół w Polsce wzbogaciło się o sprzęt komputerowy oraz wiedzę, jak twórczo wykorzystywać TIK w nauczaniu, a w roku bieżącym rozpoczęła się realizacja kolejnego programu - właśnie "Aktywnej edukacji". Chodzi bowiem o to, aby wyposażyć w odpowiednią wiedzę i umiejętności wykorzystania nowoczesnych technologii w swojej pracy. Trzeba jednak zaznaczyć w tym miejscu, że samo stosowanie nowoczesnych technologii nie przyczynia się do poprawy jakości kształcenia. Wykorzystywać należy je z rozsądkiem i zasadnością.
Przed szkołami zakwalifikowanymi do projektu sporo zadań. Już teraz społeczności szkolne zajęły się dwoma istotnymi zagadnieniami: bezpieczeństwem w sieci oraz prawami autorskimi. Zajmijmy się tym drugim, gdyż powszechne kopiowanie, powielanie, ściąganie stało się teraz powszechne, a nie zawsze, niestety, jest zgodne z prawem. Informacje, które zamieszczamy pochodzą ze strony Centrum Edukacji Obywatelskiej i są autorstwa P. Małgorzaty Ostrowskiej. Materiał powstał przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej w ramach projektu „Wdrożenie podstawy programowej kształcenia ogólnego w przedszkolach i szkołach”.
http://cyfrowaszkola.nq.pl/files/modul/2013_14_Koordynatorzy/I/modul_01_material_01_Od_czego_zaczac.pdf
Utwory i licencje
Podobnie jak korzystanie z rzeczy materialnych należących do innych osób wymaga zgody właściciela, tak również w przestrzeni dóbr niematerialnych, do której należą przedmioty własności intelektualnej, obowiązuje system reguł, których należy przestrzegać, aby nie naruszać praw innych osób, a także by zabezpieczyć własne interesy majątkowe i osobiste.
Prawo autorskie uznawane jest często za zbiór skomplikowanych zasad oderwanych od życia codziennego, które dotyczą jedynie artystów przez wielkie „A” i twórców przez wielkie „T”.
Okazuje się jednak, że poruszając się w przestrzeni Internetu, przebywamy w świecie przedmiotów prawa autorskiego, a sami – czasami całkowicie nieświadomie – stajemy się twórcami.
Zgodnie z obowiązującym prawem twórcą może być każda osoba fizyczna, niezależnie od tego, czy posiada wykształcenie artystyczne, jest dorosłym czy dzieckiem, tworzy świadomie czy przypadkowo. O byciu twórcą decyduje fakt stworzenia utworu. Jeżeli w proces twórczy zaangażowany jest zespół osób, możemy mówić o zjawisku współtwórczości. Osoba prawna (czyli np. firma, fundacja, szkoła) nie może być twórcą, jednak zdarza się, że dysponuje wyłącznym prawem autorskim majątkowym, np. w określonych sytuacjach pracodawca nabywa prawa majątkowe do utworów stworzonych przez pracownika. Nie oznacza to jednak, że sam staje się jego twórcą.
Przejawy działalności twórczej chronione są prawem międzynarodowym, a także zajmują coraz ważniejszą pozycję w procesie integracji europejskiej. W naszym kraju zasady korzystania z utworów i innych przejawów działalności twórczej reguluje między innymi ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych dostępna w Internetowym Systemie Aktów Prawnych pod adresem:
http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19940240083
Zgodnie z nią za utwór należy uznać każdy przejaw działalności twórczej człowieka o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Dzieło takie nie musi mieć postaci ukończonej, nie wymaga się również spełnienia żadnych formalności, rejestracji itd. Polski ustawodawca stworzył katalog, w którym wymienia np. utwory wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe), plastyczne, fotograficzne i muzyczne.
Znacząca część zasobów dostępnych w Internecie opatrzona jest także znakiem © – copyright, co oznacza, że po odnalezieniu ich za pomocą wyszukiwarki, można je tylko przeczytać, obejrzeć lub wysłuchać.
Nie wystarczy jednak sprawdzić, czy materiał opatrzony jest tym symbolem, gdyż zgodnie z Konwencją berneńską o ochronie dzieł literackich i artystycznych, do której przystąpiło już ponad 160 państw, samo utworzenie dzieła jest wystarczające do ustanowienia prawa autorskiego.
Twórca ma prawo do ochrony więzi z utworem. Warto zaznaczyć, że pojęcia „więzi” nie należy łączyć z nastawieniem psychicznym twórcy do utworu. Może on z utworem się nie utożsamiać, „nie przyznawać się” do niego, co nie zmienia faktu, że nadal więź istnieje i jest chroniona.
Prawa twórcy nie mogą być chronione w sposób absolutny. Interes społeczny wymaga bowiem zastosowania środków, które umożliwią przeciętnemu obywatelowi korzystanie z dorobku artystycznego i naukowego, a także będą wspierać rozwój edukacji.
Instrumentem, który otwiera świat chronionych prawnie zasobów dostępnych w Internecie jest system licencji Creative Commons (CC). Pozwalają one określić warunki, na których inni mogą korzystać z prawa do kopiowania utworu, do tworzenia na jego podstawie kolejnych utworów (tzw. utworów zależnych), prawa do rozpowszechniania utworu lub uzyskiwania korzyści majątkowej z jego eksploatacji. Zasada „wszelkie prawa zastrzeżone” zostaje zastąpiona zasadą „pewne prawa zastrzeżone”. Szacuje się, że na licencjach CC udostępnia się obecnie co najmniej 100 milionów utworów.
Więcej na temat licencji CC można dowiedzieć się z przystępnego opracowania zamieszczonego na stronie Koalicji Otwartej Edukacji i udostępnionego na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa (CC BY): http://koed.org.pl/otwartosc/podstawy-prawa-autorskiego
Cóż, może warto teraz odpowiedzieć sobie na pytanie jak my wykorzystujemy zasoby Internetu. Niestety, nagminne stało się łatwe kopiowanie fragmentów prac, zadań, artykułów, filmów, muzyki. Coraz częściej mamy do czynienia z plagiatami. Po co się męczyć wymyślając coś, co już kilkakrotnie zostało opisane? Rzec by można "po co wyważać otwarte drzwi"? A jednak mamy tu do czynienia z przejawami zwykłej kradzieży - kradzieży intelektualnej. Nikt z nas nie chce być pozbawiany naszej własności. Szanujmy więc pracę innych. Wymyślając kolejne rozwiązanie na omówiony juz problem, ćwiczymy własny umysł. A jakąż mamy satysfakcję, gdy właśnie to nasze rozwiązanie okazuje się być najlepszym.
Z najserdeczniejszymi życzeniami świątecznymi społeczność szkolna Szkoły Podstawowej im. Orląt Lwowskich w Zabratowce
Prawo autorskie. Czy to ważne?
Warto przeczytać
